به طور کلی، کنسانتره به موادی خالص و متراکم اشاره دارد که در اثر فرآیندهایی، غلیظ میشوند.کنسانتره مس محصولی است که نمیتوان گفت خام است. کنسانترههای مس معمولاً حاوی 30% مس و 70% آهن و گوگرد میباشند. عملیات احداث پایلوت بیوهیپ لیچینگ سرچشمه با هدف انجام آزمایشهای تکمیلی نهایی جهت بررسی امکان استحصال مس از کانسنگ مس سولفیدی کم عیار (مخلوط کانی های کالکوپیریت و کالکوسیت معدن دره زار) از سال ۱۳۸۲ آغاز و به مدت حدود ۲ سال ادامه خواهد داشت. لیچینگ عبارتست از تجزیه کانی با روش موجود در سنگ معدن یا کنسانتره که عموماً توسط یک حلال انجام میشود.
روش تولید گرد یا خاکه روی
کانه های کم عیار، یکی دیگر از ویژگی های مثبت فرآیند هیدرومتالورژی استحصال مس است که این ویژگی باعث افزایش کاربرد این روش طی چند سال صادرات ظروف مسی ایرانی اخیر شده. در ایران نیز واحد لیچینگ سرچشمه راه اندازی شده و هرسال با این روش مقداری کاتد مس تولید می¬شود. استفاده از روش هیدرومتالورژی به دلیل میزان ذخایر موجود، رواج زیادی دارد. مانند تمام عملیات استخراج معادن، معمولاً باید فلز از سنگمعدن (کانسنگ) تخلیص شود (تغلیظ). اگر کانسنگ در درجه اول مواد معدنی مس سولفید (مانند کالکوپیریت) باشد، کانسنگ سنگشکن میشود و برای آزاد کردن مواد معدنی باارزش از مواد معدنی زباله، خرد میشود.
چیزی که بعد از این مرحله تولید میشود مس بلیستر blister یا جوشدار نام دارد که متخلخل است و هنوز برخی ناخالصیها در آن وجود دارد. این ناخالصیها در کورههای دیگری توسط گاز پروپان سوزانده میشوند و مس خالص در ریختهگری به صورت صفحات بزرگ آند برای الکترولیز شدن آماده میگردد. ۳- معادن هیپوژن که دورترین معادن نسبت به زمین هستند و حاوی کانیهای مس آهن و گوگرد هستند. برای استخراج مس از یکی از روشهای پیرومتالوژی و هیدرومتالورژی استفاده میکنند که در ادامه آنها را بررسی خواهیم کرد. همچنین معدن سونگون ورزقان فرآیند تولید کنسانتره مس و مولیبدن را انجام میدهد که سه هزار و ۴۳۹ نفر را به کار گرفته است.
باکتری ها از نظر خودکفایی غذایی به دو دسته اتوتروف و هتروتروف طبقه بندی می شوند. اتوتروف ها که قادر به تامین مواد موردنیاز خود می باشند، اکسیژن، کربن و نیتروژن موردنیازشان را از CO ونیتروژن موجود در هوا به دست می آورند. هتروتروف ها قادر به تامین مواد مورد نیازشان نیستند و مواد لازم باید در اختیارشان قرار گیرد. این سنگها بیشتر در قشر زمین وجود دارند و تغییرات جوی و فعل و انفعالات طبیعی، باعث تبدیل سنگهای سولفوری به سنگهای اکسیده میشود. سنگهای اکسیدی مس بیشتر از کربناتها، سولفاتها و گاه سیلیکاتها تشکیل شدهاند. مس خالص تولید شده در چرخ ریختهگری به شکل مفتول، لوله، اسلب و غیره درآمده و در بازار فلزات به فروش میرسد.
- روش های انحلال را در دو دسته کلی انحلال بدون کمک میکروارگانیسم ها و انحلال با کمک میکروارگانیسم ها تقسیم بندی می¬شوند.
- محلول اسیدی از حوضچه رافینت پمپ شده و به سطح توده پاشیده شده محلول باردار جمعآوری که از قسمت تحتانی هیپ جمع آوری شده و به سطح حوضچه PLS هدایت میشود محلول باردار از حوضچه PLS برای استخراج مس به واحد استخراج با حلال هدایت میشود.
- در این روش جهت کنترل میزان فشردگی با ساخت جاده باریکی در امتداد رویه هیپ از تردد کامیون روی تمام سطح هیپ جلوگیری به عمل آید.
- سرانجام در حل کردن بعضی از کانیها مانند ایلمنتاید با غلظت بیش از ۹۲ درصد مورد استفاده قرار میگیرد.
آمار و اطلاعات گزارش شده نشان ميدهد كه با پيشرفت و توسعه فرآيندهاي هيدرومتالورژي در سال هاي اخير، روند افزايش توليد مس و ساير فلزات پايه از اين روش افزايش چشمگيري داشته است. غوطهور کردن آند مس در مخزن سولفات مس و اسید سولفوریک، همراه با یک ورق از جنس استیل و ایجاد جریان الکتریکی باعث واکنش شیمیایی شده و یونهای مس خالص از روی قطب آند بر روی قطب کاتد مهاجرت کرده و مس کاتد با خلوص 99.99 را تشکیل میدهند. پس از خرد کردن سنگ معدنی به یک پودر ریز، توسط عملیات شناورسازی کف تغلیظ میشوند، که این امر مستلزم مخلوط کردن سنگ معدنی پودر شده با معرفهایی است که با مس ترکیب میشوند تا آن را آبگریز کنند. این مخلوط سپس در آب به همراه یک عامل کف ساز، که باعث ایجاد کف میشود، شستشو میگردد. طبق مطالعات انجام شده روش انحلال سنگ به روش مناسب تشخیص داده شد و با توجه به ذخیره سنگها و میزان سرمایهگذاری و بازگشت سرمایه ظرفیت طرح ۴۰ تن در روز معادل ۱۴ هزار تن در سال مس کاتد انتخاب گردید.
عمده گوگرد به صورت خالص درآمده اما مقدار اندکی از آن اکسید و به سولفیت تبدیل می شود محلول حاصل از لیچینگ 80_60 گرم بر لیتر مس یک ظرفیتی (کاپروس) و10گرم بر لیتر مس دو ظرفیتی (کاپریک) دارد. با دمیدن هوا به راکتورها، PH بین 5/2_5/1 کنترل می شود و از هیچ اسید و بازی استفاده نمی شود. سمانته مس چگونه تولید میشود؟ یونهای مس موجود در محلول، اغلب از طریق فرآیند لیچینگ سنگ معدنی، آن هم در حضور آهن جامد(که اغلب از آهن قراضه استفاده میگردد)، از محلول رسوب میشوند. فعالیت باکتریها در این معدن با بیشترین میزان موفقیت همراه است و بازیابی عملیات در حدود درصد از سنگ معدنی سولفوری است که در حدود 7500 تن مس در سال تولید میکند. استخراج مس به روشهایی گفته میشود که برای بهدست آوردن مس از سنگ معدن بهکار برده میشود. تبدیل مس از یکتوالی فرایندهای فیزیکی و الکتروشیمیایی تشکیل شدهاست.
معرفی انواع مختلف برنج
پس از عبور جریان معین و حساب شده، مس به صورت یک یون دو ظرفیتی از آند جدا شده و بر روی کاتد مینشیند. عناصر و فلزات ناخالص در محلول الکترولیت حل نمیشوند و از این رو در کف کوره الکترولیز به صورت لجن رسوب میکنند. بخش دیگری از کاتد راهی کارخانه های آلیاژ سازی شده ودر تولید آلیاژهای مس به کار گرفته میشود.
اکتشاف معدن
روش تولید مس شرکت راه نورد ماهان مس-دیزما